Energia geotermalna na świecie

Mapę przedstawiającą rozmieszczenie elektrowni geotermalnych na świecie znajdziesz tutaj

Stan zagospodarowania energii geotermalnej na świecie

Informacje przedstawione podczas Światowego Kongresu Geotermalnego 2010 w Indonezji wskazują, że energia geotermalna jest stosowana w sposób bezpośredni w 78 krajach (Lund et al., 2010), natomiast generacja prądu elektrycznego ma miejsce w 24 krajach świata (Bertani, 2010). Obserwuje się stały wzrost stosowania tego źródła energii, w czym istotną rolę odgrywają m.in. rozwój technologii, względy ekologiczne, ekonomiczne i społeczne.

Zastosowania bezpośrednie. W końcu 2009 r. całkowita moc zainstalowana dla potrzeb bezpośredniego wykorzystania na świecie wynosiła 50 585 MWt, a zużycie ciepła 438 073 TJ (121 696 GWh). Największy udział pod względem zainstalowanej mocy i zużycia ciepła ma ogrzewanie pomieszczeń (przy użyciu pomp ciepła i ciepła wód wydobywanych z głębszych otworów), a na drugim miejscu znajdują się rekreacja i lecznictwo. Inne zastosowania obejmują ogrzewanie szklarni, upraw pod osłonami i podgrzewanie podłoża, hodowle wodne, suszenie produktów rolnych, zastosowania przemysłowe, zapobieganie oblodzeniu ciągów komunikacyjnych, itp. Pod względem całkowitego zużycia ciepła geotermalnego w pierwszej piątce krajów znajdują się Chiny, USA, Szwecja, Turcja i Japonia (łącznie 55% rocznego zużycia na świecie).

Generacja prądu elektrycznego przy zastosowaniu par geotermalnych odbywa się w 24 krajach. W 2010 r. całkowita moc zainstalowana osiągnęła
10 716,7 MWe, a produkcja wyniosła 67 246,3 GWh. Było to około 20% więcej w porównaniu do 2005 r. W czołówce krajów są USA, Filipiny, Indonezja, Meksyk i Włochy. Wzrasta zainteresowanie instalacjami binarnymi, w których w cyklu generacji elektryczności można stosować wody geotermalne o temperaturach od 80 – 100˚C. Kilka takich instalacji pracuje w Europie, jedna na Alasce (w tym przypadku temperatura wody wynosi 67ºC).

Bezpośrednie wykorzystanie energii geotermalnej na świecie, 2009 r.
(Lund et al., 2010)

(1) Ogrzewanie pomieszczeń ciepłem wód i par wydobywanych głębszymi otworami wiertniczymi

Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach geotermicznych na świecie, 2010 r. (Bertani, 2010)

(1)  – Gwadelupa (terytorium zamorskie Francji),(2) – wyspa San Miguel (Azory), (3) – Kamczatka

W nadchodzących latach spodziewany jest dalszy rozwój wykorzystania energii geotermalnej na świecie. Dotyczy to różnych technologii i dziedzin wykorzystania, do których należą m.in.:
– pompy ciepła,
– budowa kolejnych systemów c.o. i optymalizacja istniejących,
– wzrost zastosowań w rolnictwie, akwakulturach, rekreacji, balneoterapii, a także do innych celów,
– instalacje binarne do produkcji prądu elektrycznego stosujące wody o temperaturach od ok. 80 – 100°C,
– wzrost efektywności metod rozpoznania struktur Hot Dry Rocks (HDR) oraz rozwój technologii Enhanced/Engineered Geothermal Systems (EGS).

W skali świata technologia EGS może przyczynić się do znaczącego wzrostu generacji prądu elektrycznego „z geotermii” w perspektywie do 2050 r.
Na wymienione kierunki, jak i na dotychczasowe nieznaczne jeszcze wykorzystanie zasobów geotermalnych wskazywano m.in. podczas Światowego Kongresu Geotermalnego 2010, a w ogłoszonej podczas niego „Deklaracji z Bali” stwierdzono m.in., że energia geotermalna powinna stanowić jedno
z wiodących źródeł, zaspokajając w istotnym udziale zapotrzebowanie na czystą ekologicznie i lokalnie dostępną energię w wielu krajach. Dla osiągnięcia tych celów konieczne jest zaangażowanie rządów krajowych jak i instytucji międzynarodowych.

W przypadku Europy rozwój wykorzystania energii geotermalnej w nadchodzących latach będzie w pewnym stopniu podążał za wytycznymi Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/EU w sprawie promowania stosowania energii z OZE (Dz. Urz. UE. L. 140/16. 5.6.2009) i przygotowanymi w ślad za nią Krajowymi Planami Działania (w których jako priorytetowe traktowane są na ogół energetyka wodna, biomasa i wiatr). Zasadniczo (poza Islandią) prognozowany oficjalnie udział nie przekroczy w większości krajów kilku procent (co nie znaczy, że nie może to być liczący się lokalnie udział w wartościach bezwzględnych).     W ostatnich latach podjęto kilka ważnych inicjatyw wspierających rozwój geotermii. W Europie należała do nich przyjęta w 2009 r. Deklaracja z Brukseli, która określiła działania w kilku kluczowych obszarach, aby przyspieszyć rozwój tej dziedziny. W 2009 r. powołana została  Europejska Geotermalna Platforma Technologiczna mająca na celu określanie priorytetów  badań i prac badawczo – rozwojowych w dziedzinie geotermii, których realizacja powinna doprowadzić do jej rozwoju w stopniu odzwierciedlonym znaczącym udziałem w 20-procentowym celu indykatywnym dla OZE w bilansie energetycznym UE w 2020 r. Szeroką działalność promocyjną, jak również kontakty z agendami UE, prowadzi Europejska Rada Energii Geotermalnej (European Geothermal Energy Council, EGEC) skupiająca wiele firm i ekspertów, współpracująca także z Międzynarodową Asocjacją Geotermalną (IGA). W wielu krajach prowadzone są prace naukowe i praktyczne, a szczególnymi impulsami dla inwestycji w sektorze geotermii są odpowiednie zapisy ustawowe dotyczące wspierania wykorzystania OZE, systemy wsparcia finansowego projektów czy też systemy ubezpieczenia ryzyka związanego z projektami geotermalnym

W wielu krajach geotermia stanowi jedno z  perspektywicznych odnawialnych źródeł energii. Obserwuje się stały wzrost zużycia ciepła geotermalnego, jak też generacji prądu elektrycznego, udoskonalane są istniejące i rozwijane nowe technologie (pompy ciepła, systemy binarne, wspomagane systemy geotermalne). Stosowanie energii geotermalnej przynosi jedne z najbardziej znaczących w obszarze wszystkich OZE efekty ekologiczne, łączy się z komfortem użytkowania, nowoczesną infrastrukturą. Geotermia jest konkurencyjna i mało wrażliwa na zmiany cen tradycyjnych nośników energii na rynkach światowych, dostępna bez ograniczeń cały rok, niezależnie od zmiennych warunków pogodowych. Możliwy jest bardziej dynamiczny rozwój wykorzystania energii geotermalnej, jednak wymaga to m.in.  aktywnego zaangażowania i wsparcia ze strony  rządów oraz instytucji międzynarodowych, zwłaszcza poprzez wprowadzanie właściwych instrumentów prawnych i finansowych.

Oprac.: Beata Kępińska, Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne

Szczegółowe informacje zawiera  artykuł autorki „Energia geotermalna na świecie  – stan wykorzystania, perspektywy rozwoju” Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia. Zrównoważony Rozwój. Nr 1-2/2011