Zakład geotermalny w niewielkim mazowieckim mieście Mszczonów powstał jako trzeci w Polsce. Wydobywana od 2000 roku woda geotermalna wykorzystywana jest do celów ciepłowniczych, rekreacyjnych oraz, co jest ewenementem w kraju i Europie, do celów pitnych. Prawie siedmiotysięczny Mszczonów położony jest pomiędzy aglomeracją łódzką i warszawską, w odległości ok. 50 km od stolicy, tuż przy ważnych drogach krajowych. W ostatnich latach miasto rozwija się bardzo dynamicznie pod względem gospodarczym (gł. w kierunku przemysłowym i logistycznym). Przede wszystkim stanowi ono dobry przykład miasta, w którym wykorzystanie wód geotermalnych przyczyniło się do polepszenia warunków życia mieszkańców. Nastąpiło to głównie dzięki zdecydowanej poprawie stanu środowiska przyrodniczego oraz dzięki możliwości korzystania z bogatej oferty rekreacyjnej w kompleksie „Termy Mszczonów”.
Historia działalności Spółki „Geotermia Mazowiecka”
Geotermia Mazowiecka S.A. jest Członkiem Wspierającym Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego.
Na początku lat dziewięćdziesiątych w pobliskim Żyrardowie w kręgu władz samorządowych dyskutowano nad możliwością rekonstrukcji i wykorzystania otworu geologicznego w Mszczonowie, który był wykonany w 1976 r. i został określony jako perspektywiczny dla wydobywania wód geotermalnych. W 1994 r. powołano spółkę akcyjną „Geotermia Żyrardowska”, zaś rok później zmieniono jej nazwę na „Geotermia Mazowiecka” S.A. Projekty ciepłownicze w ramach działalności Spółki realizowane są nie tylko w Żyrardowie (kotłownia gazowa działająca od 1998 r.) czy Mszczonowie (początek inwestycji geotermalnej w 1996 r.), lecz również w sąsiednich miejscowościach: Błoniu (system grzewczy działający od 2004 r.) i Sochaczewie. (…) Od 2000 r. funkcjonuje w Mszczonowie ciepłownia geotermalno-gazowa. Wszystko to dzięki działalności Spółki „Geotermia Mazowiecka” i jej współpracy z wieloma instytucjami i władzami samorządowymi, w ramach projektu współfinansowanego przez Komitet Badań Naukowych. Wnioskodawcą i wykonawcą projektu był Urząd Miasta i Gminy Mszczonów, zaś naukowego nadzoru i realizacji inwestycji dokonywał Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie.
Zakład geotermalny w Mszczonowie
Zakład w Mszczonowie wydobywa wody geotermalne otworem Mszczonów IG-1 (tab. 1.) i wykorzystuje je do celów ciepłowniczych, rekreacyjnych (w basenach termalnych) i do celów pitnych. Możliwość spożywania tych wód po ich schłodzeniu wynika ze specyficznych właściwości, które są unikalne w skali krajowej, a nawet europejskiej. W Europie tylko w dwóch miejscowościach wody geotermalne wydobywane z takich głębokości odznaczają się niską mineralizacją, pozwalającą zaliczyć je do wód słodkich (mineralizacja wynosi poniżej 1 g/dm3) – w Mszczonowie i w niemieckim Erding koło Monachium. Niska mineralizacja mszczonowskich wód geotermalnych pozwala również na zastosowanie w instalacji geotermalnej tylko jednego otworu (system jednootworowy), bez konieczności zatłaczania wody z powrotem do złoża. Możliwość ta wpływa znacząco na obniżenie kosztów oraz na zmniejszenie liczby problemów wynikających z eksploatacji wód geotermalnych.
Instalacja ciepłownicza zakładu geotermalnego funkcjonuje na zasadzie układu skojarzonego – podgrzewanie wody sieciowej następuje z wykorzystaniem energii wód geotermalnych oraz kotłów gazowych i absorpcyjnej pompy ciepła. Łączna moc ciepłowni wynosi 7,5 MW, z czego 2,7 MW pochodzi z absorpcyjnej pompy ciepła, która wykorzystuje energię z wód geotermalnych. Ilość wytwarzanej energii cieplnej wynosi 55 000 GJ/rok. W sezonie grzewczym odbiorcy otrzymują ok. 40% energii cieplnej pochodzącej z wód geotermalnych. Woda geotermalna po odbiorze ciepła w instalacji ciepłowniczej kierowana jest do miejskiej sieci wodociągowej jako woda pitna. (…)
Efekt ekologiczny wykorzystania wód geotermalnych w celach ciepłowniczych w Mszczonowie jest znaczący. Po uruchomieniu ciepłowni gazowo-geotermalnej zlikwidowano trzy przestarzałe technologicznie kotłownie węglowe. Pozwoliło to wyeliminować ok. 4,5 tysiąca ton uprzednio spalanych paliw w skali roku. W wyniku tego nastąpiło zmniejszenie emisji SO2 o 100%, NOx o 82%, CO o 98%, CO2 o 75%, sadzy i pyłu o 100%. (…)
Termalne centrum rekreacyjne – „Termy Mszczonów”
W 2008 roku otwarty został w Mszczonowie kompleks rekreacyjny, którego funkcjonowanie oparte jest o wody geotermalne. W skład „Term Mszczonów” wchodzi: pięć basenów, dwie sauny, fontanna chłodząca, lodowisko, trawiasta plaża wraz z trzema boiskami do siatkówki plażowej i placem zabaw dla dzieci, dwa obiekty gastronomiczne i pomieszczenia administracyjne. Naturalna woda termalna o temperaturze 32-340oC wykorzystywana jest w dwóch całorocznych, częściowo odkrytych i częściowo zadaszonych basenach. Od maja do października czynny jest basen rekreacyjny z licznymi atrakcjami wodnymi (zjeżdżalnie, ławeczki wodne, sztuczna rzeka, masaże ścienne, gejzery i in.). W niecce tej wykorzystywana jest woda termalna, ale odżelaziona i uzdatniona, o temperaturze 30-32oC. Pozostałe dwa baseny otwierane są jedynie w najcieplejszych miesiącach – od czerwca do sierpnia. (…)
Niewątpliwie funkcjonowanie Aquaparku „Termy Mszczonów” przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej miasta, gminy, promuje i poprawia ich wizerunek. W aspekcie gospodarczym – wpływa pozytywnie na ekonomiczny rozwój miejscowości i okolic, w aspekcie społecznym zaś przyczynia się do aktywizacji środowiska lokalnego, przynosi poprawę warunków życia mieszkańców (poprzez np. zwiększenie komfortu życia rodzinnego, zdrowotnego) i zwiększa ich poczucie zadowolenia z miejscowości, w której mieszkają.
Karolina Smętkiewicz, GLOBEnergia
Cały artykuł – GLOBEnergia 3/2009
